Nghiên ngọc có nắp

Văn phòng tứ bảo trước kia được hiểu là tức là bốn thứ quý dùng trong thư phòng gồm: bút, nghiên, giấy và mực. Tuy nhiên, quan niệm này cũng chỉ mang tính chất tương đối và ước lệ tùy theo cảm nhận của mỗi người. Về sau, “văn phòng tứ bảo” được hiểu rộng hơn tới các vật dụng liên quan khác như: chặn giấy, ống bút, gác bút, thủy trì…

Nghiên là vật dụng dùng để mài và chứa mực tàu khi viết chữ. Trên nghiên thường có một mặt phẳng để mài mực và một ô nhỏ để chứa nước hoặc mực. Khi viết chữ, người viết dùng bút lông chấm mực đã mài ở nghiên để viết.

Các nghiên mực trong sưu tập phần lớn là loại có nắp (còn gọi là nghiên hộp), kiểu dáng được làm cách điệu theo hình dạng các loại hoa trái trong tự nhiên mang ý nghĩa tốt đẹp như đào, lựu, hoa sen… với hàm ý mong muốn chủ nhân luôn gặp điều may mắn.

Đây là loại nghiên hộp được chế tác từ đá ngọc, màu trắng đục, hình oval. Mặt trên nắp được khắc trang trí hình chim phượng và hoa lá, Chính giữa có 4 chữ Hán: “Ngự diên văn bảo”. Mặt trong phần nắp được khắc lõm, có gờ khớp với phần nghiên mực.

Phần nghiên mực khá dày, mặt trên được khắc một lỗ đựng mực, giữa tâm khoét lõm xuống dưới là điểm để mài mực.

Nghiên được đặt trên một đế ngà, sơn màu son đỏ. Đế nghiên được chạm khắc bằng kỹ thuật chạm thủng rất tinh xảo với các đề tài hoa lá, chim muông.

Đây là vật dùng trong thư phòng thuộc cung đình triều Nguyễn, do Ngự xưởng chế tạo vào thế kỷ 19.