MẪU NHẪN SÁP

– Chất liệu: Sáp.

– Kỹ thuật chế tác: Thủ công.

Thông tin hiện vật

Trong nghề làm trang sức bạc truyền thống của người Chu Ru ở Lâm Đồng, sáp ong là nguyên liệu dùng để tạo mẫu cho đồ trang sức.Sản phẩm trang sức làm ra phụ thuộc vào hình dáng, chất lượng mẫu.

Để tạo ra các mẫu nhẫn sáp, nghệ nhân Chu Ru dùng khá nhiều dụng cụ: Ống hơ sáp, Cây quậy sáp, Cây nhúng sáp, Dụng cụ se sáp, Dụng cụ tạo mặt nhẫn, Dụng cụ tạo hoa văn, Dao cắt sáp.

Nguyên liệu sáp ong thường có xuất xứ ở vùng Ninh Thuận,được các nghệ nhân mua về ở dạng sơ chế (dạng cục). Để tạo các mẫu trang sức,trước tiên họsẽ nấu chảy sáp ong và tuỳ vào loại hình sản phẩm mà có cách làm khác nhau.Sáp được thái nhỏ thành từng lát mỏng, cho vào Ống hơ sápvà đặt sát cạnh bếp lò. Do nhiệt độ nóng chảy của sáp thấp, nên chỉ khoảng 15 phút,sáp bắt đầu tan chảy dưới tác động của Cây quậy sáp. Khi sáp đã tan chảy hết, nghệ nhân mang Ống hơ sáp ra xa bếp lửakhoảng 3 phút cho sáp nguội bớt,để độ bám dính của sáp cao hơn. Tiếp đó, nghệ nhân nhúng Cây nhúng sáp vào nước rồi vẩy sạch, nhằm làm cho sáp không dính vào cây nhúng sáp khi rút nó ra khỏi lớp sáp bao quanh. Cây nhúng sáp sẽ được nhúng vào ống sáp tan chảy rồi rút ra và sẽ được một lớp sáp mỏng bao quanh. Nghệ nhân tiếp tục nhúng khoảng 5 lần như vậy thì được một lớp sáp bám quanh Cây nhúng sáp dày vừa đủ. Sau đó, nghệ nhân nhúng Cây nhúng sáp vào nước để làm lớp sápnguội và đông cứng lại. Khi đó, họ sẽ rút Cây nhúng sáp tách khỏi lớp sáp bao quanh, tạo thành một ống sáp. Tuỳ từng loại hình sản phẩm trang sức mà nghệ nhân sẽ có những cách chế tác khác nhau từ ống sáp này. Nghệ nhân thường cắt ống sáp thành các đoạn nhỏ để làm mẫu nhẫn.