BÀN NGHIỀN

– Chất liệu: Đá sa thạch mịn.
– Kích thước: Dài 36,5cm, rộng 18cm, cao 12cm.
– Kỹ thuật chế tác: Đục, mài.
– Niên đại: Khoảng thế kỷ VIII – X.
– Địa điểm và thời gian sưu tầm: Xã Quảng Ngãi, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng; năm 2001.

Thông tin hiện vật

Bàn nghiền được phát hiện tại xã Quảng Ngãi, huyện Cát Tiên, thuộc quần thể di tích Quốc gia đặc biệt Cát Tiên (huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng), vào năm 2001. Di tích quốc gia đặc biệt Cát Tiên được phát hiện vào thập niên 80 của thế kỷ XX. Các điểm di tích được phân bố trên diện tích hàng chục hecta, phần lớn các là các phế tích, nằm ở khu vực tả ngạn sông Đồng Nai, nơi giáp ranh giữa 3 tỉnh Lâm Đồng, Đồng Nai và Bình Phước. Trải qua trên 30 năm nghiên cứu, với 9 lần khai quật chính thức và nhiều cuộc điều tra, thám sát, các nhà khoa học đã làm xuất lộ hàng chục phế tích, kiến trúc tôn giáo đền tháp và mộ tháp, thu về hàng ngàn hiện vật có giá trị lịch sử – văn hóa. Với quy mô đồ sộ như vậy, di tích Cát Tiên đã khẳng định được vai trò vô cùng quan trọng của một thánh địa chịu ảnh hưởng sâu sắc của Ấn Độ giáo.

Bàn nghiền (Pesani/Pêsani) cùng với chày nghiền là một dạng công cụ làm nát các loại hạt dùng trong đời sống của người xưa. Bàn nghiền này được chế tác bằng đá sa thạch mịn nguyên khối; bề mặt nghiền phẳng, nhẵn; hai đầu thon nhọn hình cánh sen cách điệu; mặt lưng bo cong tròn từ chân lên mép. Chân bàn nghiền được chế tác liền với thân. Cả hai mặt đều đục những ô hình chữ U kép với chiều rộng mỗi cạnh khoảng 2,5cm.