LINGA VÀNG

– Chất liệu: Vàng.
– Kích thước: Cao 1,79cm; rộng 0,53cm.
– Kỹ thuật chế tác: Gò đập.
– Niên đại: Khoảng thế kỷ VIII – X.
– Địa điểm và thời gian sưu tầm: Xã Quảng Ngãi, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng; năm 1998.

Thông tin hiện vật:

Linga vàng được phát hiện tại gò 1A thuộc quần thể Di tích quốc gia đặc biệt Cát Tiên (huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng), vào năm 1998. Di tích quốc gia đặc biệt Cát Tiên được phát hiện vào thập niên 80 của thế kỷ XX, là một quần thể kiến trúc tôn giáo lớn. Các điểm di tích được phân bố trên diện tích hàng chục hecta, phần lớn các phế tích nằm ở khu vực tả ngạn sông Đồng Nai, nơi giáp ranh giữa 3 tỉnh Lâm Đồng, Đồng Nai và Bình Phước. Trải qua trên 30 năm nghiên cứu, với 9 lần khai quật chính thức và nhiều cuộc điều tra, thám sát, các nhà khoa học đã làm xuất lộ hàng chục phế tích, kiến trúc tôn giáo đền tháp và mộ tháp, thu về hàng ngàn hiện vật có giá trị lịch sử, văn hóa. Với quy mô đồ sộ như vậy, di tích Cát Tiên đã khẳng định được vai trò vô cùng quan trọng của một thánh địa chịu ảnh hưởng sâu sắc của Ấn Độ giáo.

Kiến trúc gò 1A nằm trên một ngọn đồi cao (đồi Khỉ), diện tích 144m². Các cuộc khai quật làm xuất lộ kiến trúc tháp thờ lớn, có bình đồ vuông, kích thước 12m x 12m, tường xây bằng gạch. Đế tháp cao 1,4m xây giật cấp năm lớp. Lòng tháp có kích thước 6,4m x 6,4m, chính giữa đặt bệ thờ bằng đá giật cấp, phía trên đặt bộ ngẫu tượng Linga – Yoni (lớn nhất Đông Nam Á). Ngoài ra, quanh tháp còn có các kiến trúc nhỏ được xây bằng gạch, hệ thống tường bao, sân hành lễ…

Linga vàng phát hiện trong lòng tháp (tại trung tâm kiến trúc 1A), được chế tác bằng vàng nguyên khối, gồm 3 phần khác nhau: phần đáy vuông, biểu thị cho thần Brahma (Thần sáng tạo), phần giữa bát giác, biểu thị cho thần Vishnu (Thần bảo tồn), phần trên cùng trụ tròn, biểu thị cho thần Shiva (Thần hủy diệt).

Linga là biểu tượng thiêng liêng được thờ cúng trong các đền thờ của Ấn Độ giáo. Linga biểu trưng cho quyền lực tối thượng và mang tính dương, kết hợp với Yoni (mang tính âm), được coi là biểu tượng của sự sáng tạo, sinh sôi nảy nở.