LINGA – YONI ĐỨC PHỔ

– Chất liệu: Đá sa thạch mịn.
– Kích thước: Dài 84,3cm, cạnh lớn 56,5cm, cạnh trong 47,0cm,  dày 8,5cm.
– Kỹ thuật chế tác: Mài, đục.
– Niên đại: Khoảng thế kỷ VIII – X.
– Địa điểm và thời gian sưu tầm: Xã Đức Phổ, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng; năm 1985.

Thông tin hiện vật

Linga – Yoni được phát hiện tại điểm di tích thuộc địa bàn xã Đức Phổ, huyện Cát Tiên, thuộc quần thể di tích Quốc gia đặc biệt Cát Tiên, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng. Di tích được phát hiện vào thập niên 80 của thế kỷ XX, là một quần thể kiến trúc tôn giáo lớn, nằm trên địa bàn huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng. Các điểm di tích được phân bố trên diện tích hàng chục hecta, phần lớn các phế tích nằm ở khu vực tả ngạn sông Đồng Nai, nơi giáp ranh giữa 3 tỉnh Lâm Đồng, Đồng Nai và Bình Phước. Trải qua trên 30 năm nghiên cứu, với 9 lần khai quật chính thức và nhiều cuộc điều tra, thám sát, các nhà khoa học đã làm xuất lộ hàng chục phế tích, kiến trúc tôn giáo đền tháp và mộ tháp, thu về hàng ngàn hiện vật có giá trị lịch sử – văn hóa. Với quy mô đồ sộ như vậy, di tích Cát Tiên đã khẳng định được vai trò vô cùng quan trọng của một thánh địa chịu ảnh hưởng sâu sắc của Ấn Độ giáo.

Bộ Linga – Yoni được làm từ đá sa thạch mịn, màu xám xanh, có các phần rời, được gắn kết với nhau bởi các gờ nổi.

Yoni chia làm hai phần bậc:

– Bậc 1 hình vuông, các cạnh bằng nhau 56,5cm. Hạ độ cao xuống khoảng  0,5cm với  chiều ngang đều nhau là 6,5cm.

– Bậc 2 cũng với các cạnh vuông đều nhau 47cm. Mặt trước tạo rãnh hình chữ V dài 32cm, nhỏ dần từ trong ra ngoài. Tâm của bậc  này là một vòng tròn đều có đường kính 22cm, đặt Linga hình bán cầu, bề mặt phẳng, tròn đều, đường kính  21,5cm, cao 21,4cm, trong lòng rỗng đặt một lõi đá hình con tiện.

Linga – Yoni là biểu tượng thiêng liêng được thờ cúng tôn kính trong các đền thờ của Ấn Độ giáo. Linga biểu trưng cho quyền lực tối thượng và mang tính dương, kết hợp với Yoni (mang tính âm), được coi là biểu tượng của sự sáng tạo, sinh sôi nảy nở.

Các cư dân chịu ảnh hưởng của Ấn Độ giáo đều tôn thờ Linga – Yoni và các vị thần liên quan, trong đó linga luôn là trung tâm thể hiện một phần của tín ngưỡng phồn thực, nhằm cầu mong mùa màng sinh sôi, vạn vật phát triền.