MẢNH VÀNG CÓ HÌNH BÒ NANDIN

– Chất liệu: Vàng.
– Kích thước: Dài 5,6cm, rộng 4,0cm.
– Kỹ thuật chế tác: Khắc miết.
– Niên đại: Khoảng thế kỷ VIII – X.
– Địa điểm và thời gian sưu tầm: Xã Quảng Ngãi, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng; năm 1998.

Thông tin hiện vật

Mảnh vàng có hình bò Nandin được phát hiện tại gò 1A thuộc quần thể Di tích quốc gia đặc biệt Cát Tiên (huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng), vào năm 1998. Di tích quốc gia đặc biệt Cát Tiên được phát hiện vào thập niên 80 của thế kỷ XX, là một quần thể kiến trúc tôn giáo lớn. Các điểm di tích được phân bố trên diện tích hàng chục hecta, phần lớn các phế tích nằm ở khu vực tả ngạn sông Đồng Nai, nơi giáp ranh giữa 3 tỉnh Lâm Đồng, Đồng Nai và Bình Phước. Trải qua trên 30 năm nghiên cứu, với 9 lần khai quật chính thức và nhiều cuộc điều tra, thám sát, các nhà khoa học đã làm xuất lộ hàng chục phế tích, kiến trúc tôn giáo đền tháp và mộ tháp, thu về hàng ngàn hiện vật có giá trị lịch sử, văn hóa. Với quy mô đồ sộ như vậy, di tích Cát Tiên đã khẳng định được vai trò vô cùng quan trọng của một thánh địa chịu ảnh hưởng sâu sắc của Ấn Độ giáo.

Kiến trúc gò 1A nằm trên một ngọn đồi cao (đồi Khỉ), diện tích 144m². Các cuộc khai quật làm xuất lộ kiến trúc tháp thờ lớn, có bình đồ vuông, kích thước 12m x 12m, tường xây bằng gạch. Đế tháp cao 1,4m xây giật cấp năm lớp. Lòng tháp có kích thước 6,4m x 6,4m, chính giữa đặt bệ thờ bằng đá giật cấp, phía trên đặt bộ ngẫu tượng Linga – Yoni (lớn nhất Đông Nam Á). Ngoài ra, quanh tháp còn có các kiến trúc nhỏ được xây bằng gạch, hệ thống tường bao, sân hành lễ…

Mảnh vàng  có hình bò Nandin được phát hiện tại trung tâm trong lòng tháp số 1A. Đây là một lá vàng dát mỏng, hình chữ nhật, trên bề mặt khắc chìm hình bò thần Nandin với tư thế đang tấn công đối phương, đầu cuối xuống, hai sừng ngắn, hai chân trụ tấn, hai chân trước choãi xiên về phía sau, đuôi dài và thẳng. Trên mình bò có khắc 4 ký tự cổ, dạng Sanscrite nhưng một sỗ nét  không rõ.

Trong văn hóa Ấn Độ giáo, bò Nandin vốn là con vật cưỡi của thần Shiva (là đấng hủy diệt), một trong ba vị thần tối cao được tôn thờ.