NGÓI

– Chất liệu: Gốm.
– Kích thước: Dài 31cm, rộng 21cm, dày 1,2cm.
– Kỹ thuật chế tác: Nặn, nung.
– Niên đại: Thế kỷ VIII – X.
– Địa điểm và thời gian sưu tầm: Xã Quảng Ngãi, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng; năm 2002.

Thông tin hiện vật

Viên ngói này được phát hiện tại Gò 2D, thuộc khu di tích Cát Tiên (xã Quảng Ngãi, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng), vào năm 2002. Di tích được phát hiện vào thập niên 80 của thế kỷ XX, là một quần thể kiến trúc tôn giáo lớn. Các điểm di tích được phân bố trên diện tích hàng chục hecta, phần lớn các phế tích nằm ở khu vực tả ngạn sông Đồng Nai, nơi giáp ranh giữa 3 tỉnh Lâm Đồng, Đồng Nai và Bình Phước. Trải qua trên 30 năm nghiên cứu, với 9 lần khai quật chính thức và nhiều cuộc điều tra, thám sát, các nhà khoa học đã làm xuất lộ hàng chục phế tích, kiến trúc tôn giáo đền tháp và mộ tháp, thu về hàng ngàn hiện vật có giá trị lịch sử – văn hóa. Với quy mô đồ sộ như vậy, di tích Cát Tiên đã khẳng định được vai trò vô cùng quan trọng của một thánh địa chịu ảnh hưởng sâu sắc của Ấn Độ giáo.

Gò 2D là công trình kiến trúc quy mô lớn, có mặt bằng hình chữ nhật, chạy theo trục Đông – Tây (hơi lệch về phía Nam). Các dấu tích còn lại cho thấy, kiến trúc này có thể đã được xây dựng nhiều lần bằng gạch thuần nhất, tường dày, kích thước lớn, tạo nên một kiến trúc hoàn chỉnh. Phần chính phía Tây được xây trước, có mái xây giật cấp thu dần lên đỉnh, phần xây dựng thêm phía Đông có khả năng đã được lợp mái ngói.

Viên ngói có hình chữ nhật, bề mặt tạo 2 sống nổi dọc theo chiều dài của viên ngói, làm cho hai lòng máng cong đều. Trên bề mặt ngói có hai móc hình trụ dài, cong nhọn dần về ngọn, để có thể móc vào mái kiến trúc.

Ngói là một vật liệu kiến trúc rất hiếm được tìm thấy trong các di tích đồng dạng với di tích Cát Tiên. Tại Cát Tiên, hiện vật ngói chỉ được tìm thấy ở kiến trúc 2C, 2D, mà không tìm thấy tại các kiến trúc khác. Các nhà nghiên cứu cho rằng, đây có thể là phần lợp và trang trí trong các kiến trúc quan trọng.