YONI

– Chất liệu: Đá sa thạch.
– Kích thước: Dài 84,3cm, cạnh lớn 56,5cm, cạnh trong 47,0cm,  dày  8,5cm.
– Kỹ thuật chế tác: Mài, đục.
– Niên đại: Khoảng thế kỷ VIII – X.
– Địa điểm và thời gian sưu tầm: Xã Quảng Ngãi, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng; năm 2001.

Thông tin hiện vật

Yoni này (không cóLinga) được phát hiện tại điểm di tích thuộc địa bàn xã Quảng Ngãi, thuộc quần thể di tích Quốc gia đặc biệt Cát Tiên, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng. Di tích được phát hiện vào thập niên 80 của thế kỷ XX, là một quần thể kiến trúc tôn giáo lớn, nằm trên địa bàn huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng. Các điểm di tích được phân bố trên diện tích hàng chục hecta, phần lớn các phế tích nằm ở khu vực tả ngạn sông Đồng Nai, nơi giáp ranh giữa 3 tỉnh Lâm Đồng, Đồng Nai và Bình Phước. Trải qua trên 30 năm nghiên cứu, với 9 lần khai quật chính thức và nhiều cuộc điều tra, thám sát, các nhà khoa học đã làm xuất lộ hàng chục phế tích, kiến trúc tôn giáo đền tháp và mộ tháp, thu về hàng ngàn hiện vật có giá trị lịch sử – văn hóa. Với quy mô đồ sộ như vậy, di tích Cát Tiên đã khẳng định được vai trò vô cùng quan trọng của một thánh địa chịu ảnh hưởng sâu sắc của Ấn Độ giáo.

Yoni được làm từ đá sa thạch mịn, màu xám xanh, gồm hai phiến đá hình vuông ghép nối với nhau thông qua gờ nổi rất khít nhau. Phiến thứ nhất (nằm dưới) dày 8,0cm, tạo khung hình vuông có chiều rộng 9-9,5cm, mỗi cạnh rộng 51cm. Phiến thứ hai(nằm trên), là bệ Yoni có cạnh lớn hơn cạnh dưới từ 4-5cm, cạnh ngoài 55cm và cạnh trong là 36cm. Yoni có vòi dài hình thang với rãnh nước nổi thẳng cạnh Yoni ngay giữa tâm có chiều rộng 20cm và hai góc cách nhau 18cm, tạo một rãnh hình chữ V. Tâm của hai phiến khớp nhau có hình chữ nhật được chế tác sát cạnh và cân đối, là nơi gắn biểu tượng linga (không tìm thấy).

Linga – Yoni là biểu tượng thiêng liêng được thờ cúng tôn kính trong các đền thờ của Ấn Độ giáo. Linga biểu trưng cho quyền lực tối thượng và mang tính dương, nếu kết hợp với Yoni (mang tính âm) sẽ được coi là biểu tượng của sự sáng tạo, sinh sôi nảy nở.

Các cư dân chịu ảnh hưởng của Ấn Độ giáo đều tôn thờ Linga – Yoni và các vị thần liên quan, trong đó linga luôn là trung tâm thể hiện một phần của tín ngưỡng phồn thực, nhằm cầu mong mùa màng sinh sôi, vạn vật phát triền.