BÒ TÓT

Bò tót tên khoa học là Bos Gaurus, thuộc họ Trâu bò Bovidae, bộ Ngón chẵn Artiodactyla.

Bò tót Đông Dương, hay còn gọi là Bò tót Đông Nam Á phân bố rộng rãi ở vùng Đông Nam Á, trong đó tập trung ở Việt Nam, Lào, Campuchia, Myanmar và Thái Lan. Ở Việt Nam, Bò tót Đông Dương còn có tên gọi khác là Min. Sở dĩ một số người dân tộc thiểu số sinh sống dọc theo dãy Trường Sơn gọi bò tót là Min do hình dạng bên ngoài của nó rất giống Trâu rừng (Min có nghĩa là Trâu rừng).

Bò tót có ngoại hình đồ sộ, con trưởng thành cao đến 1,9m, nặng 800 – 1.000kg. Đầu to, trán dẹt hơi lõm, có đốm lông trắng trên trán, đỉnh trán giữa hai sừng dô cao. Sừng to khoẻ, cân đối, uốn cong lên phía trên, tạo vòng cung hình bán nguyệt. Gốc sừng màu vàng xám, mút sừng nhọn đen bóng. Lớp da ở cổ và trước ngực không tạo thành yếm. Bộ lông ngắn mềm mượt màu nâu thẫm hoặc xám đen, hơi phớt xanh bóng ở lưng. Lông ở bụng dài, màu nâu nhạt. Con cái thường có bộ lông màu hung đỏ. Đuôi dài màu đen. Ở cả bốn chân, từ khuỷu trở xuống có màu trắng ngà, trông giống như đi tất trắng.

Nơi sinh sống của Bò tót là rừng già thường xanh, rừng khộp, rừng hỗn giao tre nứa, rừng thứ sinh địa hình tương đối bằng, ở độ cao 500 – 1.500m so với mặt nước biển. Chúng sống thành từng đàn 5 – 10 con (cá biệt có đàn tới 20 – 30 con), đôi khi cũng gặp những cá thể sống đơn lẻ lẫn với đàn bò rừng. Chúng kiếm ăn vào ban ngày, ban đêm nghỉ ngơi ở nơi quang đãng, thoáng mát. Thức ăn chủ yếu của Bò tót là cỏ, mầm lá non của lau sậy, chuối rừng, măng non tre nứa…

 Bò tót thường sinh sản mỗi năm một lứa, mỗi lứa một con vào tháng 6 – 7, sau thời gian mang thai 270 – 280 ngày. Trong thiên nhiên, Hổ, Báo, Chó sói có thể tấn công đàn Bò tót để bắt con non. Khi bị tấn công, cả đàn Bò tót sẽ quây tròn bảo vệ con non, con già ở giữa. Bò tót Đông Nam Á rất hung dữ, chỉ đứng sau loài Hổ. Khi nghe tiếng súng nổ, Bò rừng hoảng loạn chạy trốn, nhưng Bò tót sẵn sàng tấn công nếu phát hiện nơi ẩn nấp của thợ săn. Hễ thấy vật lạ cản đường, nó liền đưa sừng húc đổ, kể cả những chòi canh rẫy của người dân. Loài thú này luôn phản kháng đến cùng khi cảm thấy bị đe dọa. Là loài thú hung dữ, có tầm vóc to lớn, nên Bò tót hầu như không có thiên địch và được xem là biểu tượng sức mạnh, sự cường tráng ở nhiều quốc gia.

Hiện nay, tình trạng phá rừng và nạn săn bắt động vật trái phép làm chia cắt mạnh lãnh địa, thu hẹp môi trường sống của Bò tót, khiến nhiều đàn Bò tót bị xóa sổ. Bò tót được xếp vào nhóm động vật nguy cấp cần bảo tồn và chúng đang đứng trước hiểm họa hủy diệt cao.