GẤU NGỰA

Gấu ngựa, còn được gọi là Gấu đen Tây Tạng, Gấu đen Himalaya, hay gấu đen châu Á. Gấu ngựa có tên khoa học là Ursus thibetanus hay Ursus tibetanus, thuộc họ Gấu Ursidae, bộ Ăn thịt Carnivora.

Gấu ngựa phân bố rộng ở châu Á, từ Apganixtan, Pakixtan, Nhật Bản, Hymalaya, Assam, đến Mianma, Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam. Trong nước, Gấu ngựa phân bố ở Lai Châu, Sơn La, Tuyên Quang, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Bình Định, Gia Lai, Kon Tum và Lâm Đồng.

Gấu ngựa có chiều dài khoảng 1,30 – 1,90m. Con đực cân nặng khoảng 110 – 150 kg. Con cái nhẹ hơn, khoảng 65 – 90kg. Tuổi thọ của gấu khoảng 25 năm. Gấu ngựa có dáng thân thô béo, trán rộng, tai tròn, chân trước và chân sau có 5 ngón, vuốt khỏe nhọn và cong, đi bẳng bàn. Bàn chân sau dài có gót gần giống dấu bàn chân người. Bộ lông dài thô màu đen tuyền, lông hai bên cổ dài tạo thành bờm. Ngực có yếm hình chữ V màu vàng nhạt hoặc trắng bẩn. Đuôi rất ngắn, không thò ra khỏi bộ lông. Nhờ bộ móng sắc và dài từ 4 – 5cm, gấu ngựa dễ dàng leo trèo và xé thức ăn.

Gấu ngựa thường sống ở các vùng núi nhiệt đới và cận nhiệt đới. Chúng kiếm ăn ban đêm, dành hơn nửa thời gian trên cây và ngủ trong các hốc đất hoặc hốc cây. Gấu ngựa leo trèo và bơi lội giỏi, sống ở những nơi có nhiều thức ăn. Ngoài thiên nhiên, gấu ngựa chủ yếu ăn thực vật như hạt dẻ, quả sung, vả, quả cọ, chuối, ngô, măng tre nứa… Gấu cũng ăn động vật như cá, mật ong, trứng chim, và thịt động vật khác nếu có điều kiện. Thức ăn ưa thích là mật mong, ong và ong non. Chúng thường leo trèo các cây cao tìm phá tổ ong trong thân cây để ăn.

Gấu ngựa hầu như đẻ quanh năm. Thời gian mang thai khoảng 3 tháng. Gấu đẻ từ 1 – 3 con, thường là 2 con. Gấu con sống với mẹ đến 1 – 2 năm mới tách đàn. Thường gặp đàn gấu mẹ đi cùng các con vào các tháng 9 – 11. Gấu thay lông vào tháng 2 – 3.

Việc nuôi nhốt, buôn bán trái phép gấu và các bộ phận, sản phẩm từ gấu, đặc biệt là mật gấu khiến loài gấu ngựa đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Nạn phá rừng cũng khiến gấu ngựa mất nơi sinh sống và suy giảm số lượng nghiêm trọng.

Hiện nay, Gấu ngựa đã được đưa vào sách đỏ Việt Nam, thuộc nhóm IB, tuyệt đối nghiêm cấm săn bắt trong thiên nhiên, đảm bảo sinh cảnh an toàn, nhất là trong các khu bảo vệ để gấu sinh sống và phát triển.